„Bóg mi powierzył honor Polaków, Bogu go tylko oddam” – książę Józef Poniatowski
 | Linia chronologiczna |
 | Źródło 1. Marcello Bacciarelli, Napoleon nadaje konstytucję Księstwu Warszawskiemu (obraz z 1811 r.) |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Napoleon_proclaims_the_constitution_of_the_Duchy_of_Warsaw.PNG]
| Źródło 2. Mapa. Księstwo Warszawskie, CARTE |
| Źródło 3. January Suchodolski, Ułani Księstwa Warszawskiego (obraz z połowy XIX w.) |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:U%C5%82ani_Ksi%C4%99stwa_Warszawskiego.JPG]
ułan – żołnierz jazdy lekkiej, uzbrojony w lancę, szablę i broń palną, kawalerzysta
| Źródło 4. Satyra na stosunki panujące w Księstwie Warszawskim (XIX w.) |
W Księstwie panuje król Niemiec[...]
Żołnierz Polski, pieniądz pruski,
Rząd, prawo, kodeks francuski.
Różna w kraju mieszanina,
Co dzień to insza nowina.
Z majątków każdy wyzuty,
Szlachcica piszą w rekruty,
Żydzi, chłopi i mieszczanie
Kładną się w równości stanie.
Rolnik wolny , ale goły,
Żołnierz bezpłatny, wesoły […]
W obcej sprawie życie daje […]...
[
Wiek XIX. Teksty źródłowe– tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, G. Chomicki, L. Śliwa, Kraków 2001, s. 158]
| Źródło 5. Juliusz Kossak, Książę Józef Poniatowski (obraz z 1897 r.) |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Ksiaze_Jozef.jpg]
| Źródło 6. January Suchodolski. Napoleon i Poniatowski w bitwie pod Lipskiem (obraz z 1837 r.) |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Napoleon_i_Poniatowski_Lipsk.jpg]
| Źródło 7. Woodville Richard Caton. Ostatnia szarża Poniatowskiego w bitwie pod Lipskiem (obraz z 1912 r.) |
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Woodville_Richard_Caton_-_Poniatowski%27s_Last_Charge_at_Leipzig_1912.jpg]
| Źródło 8. Julian Ursyn Niemcewicz. Śpiewy historyczne [fragment] |
Spomiędzy bojów i gradów ognistych,
Wierna swej sprawie, nieodstępna znaków,
Szła wolnym krokiem do siedlisk ojczystych
Garstka Polaków.
Skoro lud postrzegł, jak wzdęte wiatrami
Białe z czerwonym proporce migają,
Wstrzęsło się miasto radości głosami:
"Nasi wracają!"
Niedługa radość! Każdy pyta chciwie:
"Kędyż jest wódz nasz, dzielny, okazały,
"Co nam tak długo przywodził szczęśliwie
"Na polu chwały?"
Już go nie widać na czele tych szyków,
Których był niegdyś dumą i ozdobą:
Okryte orły, zbroje wojowników
Czarną żałobą.
Już go nie widać wpośród hufców dzielnych:
Gdzie jest?... Czy słyszysz żal wszystkich głęboki?
Patrzaj złożone na marach śmiertelnych
Rycerza zwłoki […]
[źródło: http://pl.wikisource.org/wiki/Śpiewy_historyczne/Pogrzeb_księcia_Józefa_Poniatowskiego]
| Źródło 9. Adam Mickiewicz. Pan Tadeusz, Księga XI. Rok 1812 [fragment] |
[…]
Bitwa! gdzie? w której stronie? pytają młodzieńce,
Chwytają broń; kobiety wznoszą w niebo ręce;
Wszyscy pewni zwycięstwa, wołają ze łzami:
„Bóg jest z Napoleonem, Napoleon z nami!” […]
[źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/pan-tadeusz.html#s21]
 | Ćwiczenia |
Na podstawie źródeł 1-4.
1. Od kogo Polacy otrzymali zgodę na utworzenia Księstwa Warszawskiego?
2. Czy utworzenie Księstwa Warszawskiego spełniło marzenia Polaków?
3. Na podstawie przedstawionej satyry, scharakteryzuj sytuację Księstwa Warszawskiego.
4. Ustal, za czyją „obcą sprawę” bił się żołnierz polski.
Na podstawie źródła 2.
1. Wskaż ziemie, z których utworzono w 1807 roku Księstwo Warszawskie. Pod czyim panowaniem znajdowały się te obszary po III rozbiorze Polski?
2. Czy Księstwo Warszawskie miało dostęp do Morza Bałtyckiego?
3. Jakie wydarzenia umożliwiły powstanie Księstwa Warszawskiego?
Na podstawie źródeł 5-7.
Odpowiedz, kto dowodził armią Księstwa Warszawskiego? Kim był i w jakich okolicznościach zginął?
Na podstawie źródła 8.
1. Komu poeta poświęcił swój utwór?
2. Czy możemy tę postać uznać za wzór bohatera narodowego?
 | Praca domowa |
Wielu Polaków wiązało z Napoleonem nadzieje na odzyskanie utraconej niepodległości. Entuzjastą Bonapartego był polski poeta Adam Mickiewicz. Zapoznaj się z fragmentem
Pana Tadeusza [źródło 9] oraz obejrzyj na You Tube [http://www.youtube.com/watch?v=_-1l5llEEcs] ostatnie sceny ekranizacji tego dzieła w reżyserii Andrzeja Wajdy [od 2h 10 min do 2h 24 min]. Następnie opowiedz, jaki był stosunek Polaków do Napoleona? Ustal, czy spełniły się nadzieje Polaków na odzyskanie niepodległości.